Salep Nasıl Üretilir?
Özellikle dondurmanın ham maddesi olarak kullanılan salep üretimi büyük önem arz ediyor. Çünkü salep endemik bir bitki ve neslinin tükenmesi ile karşı karşıya. Bu nedenle de 1977 yılından beri salebin ihracatı yasak. Ayrıca dağlardaki saleplerin tek bir yumrusu olduğu için bunların toplanması da yasak. Bu sebeplerle salep üretimi teşvik edilen bir konudur.
Salep Üretim Türleri
Salep kullanım alanına göre yaş ya da kuru olarak tercih edilebilmektedir. Bu nedenle salep nasıl üretilir sorusunun tek bir cevabı yoktur. Tarlada yetişen salepler bahar aylarında hasat edilmeye başlanır. Hasat edilen salepler tarladan kaldırıldığı şekliyle alıcıyla buluşarak fabrikalarda işlenebilmektedir. Hatta salebe olan talep nedeniyle daha hasat edilmeden tarladaki salep alıcı bulur.
Diğer bir yöntem ise tarladan toplanan saleplerin yıkanıp haşlanması ve daha sonra kurutulmasıdır. Bu şekilde olan salepler de kum salep olarak adlandırılırlar. Üçüncü yöntem ise kum saleplerin öğütülerek toz haine getirilmesi ve bu şekilde alıcıya ulaşmasıdır. Alıcıya ulaşan bu salepler ise üretim için kullanılır. Salep bu üç şekilde de üreticiye ulaşmakta ve işlenmektedir.
Aslında toz salepler doğal saleplerdir ve bu haliyle sütle kaynatılarak içecek olarak tüketilmektedirler. Ancak bu saleplerin fiyatı oldukça pahalıdır.
Türkiye’de Salep Üretimi
Ülkemizde 24 cinse ait yaklaşık olarak 150 orkide türü mevcuttur. Bunlardan yaklaşık 120 tanesi ise yumrulu orkidelerdir ve salep yapımı için kullanılır. Bir salebin tohumunun oluşması yaklaşık 2-3 sene sürmektedir. Orkide cinsine göre 14 yıl sürenler mevcuttur. Her sene orkide toplandığı ve yerine yeni orkidenin yetişmesinin birkaç yıl sürdüğü düşünülürse orkidelerin neden tükenmek üzere olduğu daha iyi anlaşılacaktır.
Türkiye’de salep üretimi her sene yaklaşık 60 tondur. Sökülen her orkidede iki soğan bulunduğu düşünülürse her sene 120 tonluk orkide sökülmektedir. Bunların yerine yenilerinin yetişmesi ise yıllar sürmektedir.
Salebin İşlenmesi
Fabrikalarda işlenerek raflarda yerini alan salep içecekleri doğal salep değildir. Kıvam arttırıcılar, nişasta, koruyucu maddeler ve yoğun şeker içermektedir. Bu nedenle bu salepler yoğun değildir. Hakiki salebin yarım çay kaşığı dahi bir bardak için yeterlidir.